Tài sản dữ liệu: Xây dựng hạ tầng dữ liệu Web3 thế hệ tiếp theo
Trong thời đại số ngày nay, câu nói "dữ liệu là dầu mỏ mới" đã trở nên phổ biến. Tuy nhiên, trên thực tế, chỉ có rất ít người thực sự có thể thu được giá trị từ dữ liệu. 95% dữ liệu huấn luyện AI toàn cầu đang nằm trong tay của một số ít gã khổng lồ công nghệ, họ sử dụng những "bức tường dữ liệu" này để định hình cách thế giới vận hành.
Trong khi đó, hạ tầng dữ liệu của thế giới Web3 vẫn còn rất non trẻ. Chi phí lưu trữ trên Ethereum rất cao, các dự án Rollup tiêu tốn một khoản tiền khổng lồ cho việc lưu trữ tạm thời dữ liệu ngoài chuỗi. Nhiều công ty AI vẫn phụ thuộc vào việc thu thập dữ liệu kém chất lượng từ các trang web công khai bằng cách sử dụng bot, trong khi quyền dữ liệu, quản lý bản quyền và cơ chế khuyến khích nội dung gần như chưa được phát triển.
Nền kinh tế có giá trị sản xuất 30.000 tỷ USD này lại thiếu một "hệ điều hành" thuộc về riêng mình. Một câu hỏi bản chất hơn đang nổi lên: Dữ liệu nào mới thực sự có giá trị? Là những tệp tin tĩnh tích tụ, hay là những tài sản dữ liệu có thể được đọc, cấp quyền, gọi và giao dịch? Câu trả lời ngày càng rõ ràng. Cuộc cạnh tranh trong tương lai không còn là việc lưu trữ dữ liệu nhiều hay ít, mà là cách sử dụng dữ liệu và giải phóng giá trị của nó.
Thị trường nghìn tỷ bị đánh giá thấp: Quyền sử dụng dữ liệu và vấn đề biến đổi
Trong thế giới số hóa cao độ ngày nay, mỗi người trong chúng ta đều tạo ra một lượng lớn dữ liệu mỗi ngày: những phát ngôn trên các nền tảng xã hội, nội dung sáng tạo, hành trình sử dụng sản phẩm, hình ảnh và video được tải lên, thậm chí là một lượng lớn tài liệu công khai mà chúng ta vô tình cung cấp cho các mô hình AI.
Điều đáng suy ngẫm là, mặc dù Web3 đề cao "quyền sở hữu của người dùng" và "phi tập trung", nhưng trong lĩnh vực dữ liệu, cơ sở hạ tầng dữ liệu thực sự có thể sử dụng, kiểm soát và biến thành tiền lại gần như là một khoảng trống. Nói cách khác, mặc dù tài sản trên chuỗi có thể giao dịch, kết hợp và khuyến khích, nhưng dữ liệu vẫn ở trong trạng thái "đảo cô lập", không thể lưu thông hiệu quả và tạo ra lợi nhuận.
Một số vấn đề điển hình vẫn tồn tại:
Các nhà phát triển khó có thể đưa dữ liệu lên chuỗi với chi phí hợp lý, đặc biệt là dữ liệu lớn với cơ sở hạ tầng hiện tại có chi phí rất cao, không thể hỗ trợ sử dụng hàng ngày hoặc thương mại hóa.
Dữ liệu mặc dù đã được đưa lên chuỗi một cách thành công, nhưng vẫn khó để gọi và sử dụng một cách hiệu quả, độ trễ cao và giao diện yếu khiến cho chi phí "sử dụng dữ liệu" vẫn còn cao.
Thiếu cơ chế ủy quyền và thu phí dữ liệu tiêu chuẩn hóa, các nhà sáng tạo nội dung hoặc bên cung cấp nền tảng không thể thiết lập mô hình giao dịch "hàng hóa dữ liệu" đáng tin cậy, không thể thực sự "bán" dữ liệu.
Lưu trữ và tính toán tách rời có nghĩa là khi sử dụng dữ liệu, vẫn cần phụ thuộc vào các công cụ tập trung hoặc logic bên ngoài chuỗi, trải nghiệm dữ liệu Web3 vẫn chưa hoàn chỉnh.
Những vấn đề cấu trúc này trực tiếp dẫn đến việc khó thực hiện khái niệm "dữ liệu là tài sản". Chúng ta thường nói "trao quyền cho dữ liệu", nhưng một khi liên quan đến các hành vi cụ thể như ủy quyền, gọi, giao dịch, thì nhận thấy thiếu một nền tảng trên chuỗi thực sự có thể đáp ứng những nhu cầu này.
Sự xuất hiện của các dự án cơ sở hạ tầng dữ liệu mới nổi chính là để giải quyết những mâu thuẫn cốt lõi này. Chúng không chỉ đơn thuần là cung cấp "lưu trữ rẻ hơn", mà còn nhằm tái định nghĩa vai trò của dữ liệu trên chuỗi từ góc độ có thể lập trình, thực thi và khuyến khích. Để dữ liệu không còn là những tệp lưu trữ thụ động, mà trở thành "tài sản bản địa trên chuỗi" với quy tắc, giá trị và khả năng hành động.
Logic cốt lõi: không phải lưu trữ dữ liệu, mà là giải phóng giá trị của dữ liệu
Trong bối cảnh blockchain truyền thống, khi nói đến "dữ liệu", mọi người thường nghĩ ngay đến "lưu trữ" - ghi dữ liệu vào blockchain hoặc giải pháp ngoài chuỗi, đảm bảo khả năng sử dụng và không bị thay đổi. Đây chính là điểm nhấn chính của một số giao thức lưu trữ: nhấn mạnh rằng dữ liệu được lưu trữ lâu, ổn định và rẻ.
Nhưng quan điểm về cơ sở hạ tầng dữ liệu thế hệ mới hoàn toàn khác. Ngay từ khi ra đời, chúng không phải được thiết kế để trở thành "một chiếc ổ cứng rẻ hơn", mà tập trung vào một vấn đề cốt lõi: làm thế nào để dữ liệu thực sự trở thành tài sản trên chuỗi có "khả năng hành động", tham gia lưu thông, được sử dụng và tạo ra giá trị.
Đây cũng là sự phân biệt cơ bản nhất giữa cơ sở hạ tầng dữ liệu mới nổi và giao thức lưu trữ truyền thống - không phải là lưu trữ dữ liệu, mà là giải phóng giá trị của dữ liệu.
Chi phí thấp hơn, phù hợp với các tình huống ứng dụng quy mô lớn
Trong thế giới Web3, "lưu trữ" luôn là một hoạt động có chi phí cao. Ví dụ, chi phí lưu trữ trên chuỗi của Ethereum có thể lên tới hàng trăm nghìn thậm chí hàng triệu đô la/GB, điều này đã hạn chế lớn sự phát triển của các ứng dụng dữ liệu.
Cơ sở hạ tầng dữ liệu thế hệ mới thông qua tối ưu hóa kiến trúc nền tảng và cơ chế điều phối tài nguyên, đã giảm đáng kể chi phí lưu trữ trong khi đảm bảo tính bảo mật và khả dụng của dữ liệu. Điều này rất hấp dẫn cho các tình huống như đào tạo mô hình AI, nền tảng nội dung, giao thức xã hội, nơi cần xử lý lượng dữ liệu khổng lồ.
Đọc dữ liệu ngay lập tức, nâng cao trải nghiệm của nhà phát triển
Các giao thức lưu trữ truyền thống thường nhấn mạnh "dữ liệu không được mất sau khi được đưa lên chuỗi", nhưng khi cần đọc những dữ liệu này, thường có các vấn đề như gọi phức tạp, độ trễ cao, giao diện không chuẩn.
Thiết kế của cơ sở hạ tầng dữ liệu thế hệ mới giống như một cơ sở dữ liệu: dữ liệu không phải là "lưu trữ", mà là "có sẵn". Các nhà phát triển có thể đọc và xử lý dữ liệu trên chuỗi một cách quen thuộc, với độ trễ thấp và hiệu quả cao, trải nghiệm này là vô cùng quan trọng đối với các ứng dụng cần tương tác thời gian thực hoặc gọi tần suất cao.
Lớp hợp đồng thông minh tương thích EVM, ngưỡng phát triển thấp hơn.
Một số cơ sở hạ tầng dữ liệu mới nổi hoàn toàn tương thích với EVM, cho phép các nhà phát triển sử dụng các công cụ hệ sinh thái Ethereum như Solidity, Hardhat, Foundry để trực tiếp xây dựng logic hợp đồng liên quan đến dữ liệu.
Điều này không chỉ giảm bớt rào cản trong việc chuyển đổi từ Web2 sang Web3, mà còn cho phép các nhà phát triển Ethereum hiện có có thể xây dựng liền mạch các DApp xung quanh "tài sản dữ liệu", mở rộng các tình huống ứng dụng mới, như thị trường dữ liệu được cấp phép, nền tảng xử lý AI trên chuỗi, hệ thống quản lý bản quyền nội dung, v.v.
Kiến trúc nhiều sổ cái, dữ liệu linh hoạt hơn
Khác với cấu trúc chuỗi đơn, một số cơ sở hạ tầng dữ liệu mới nổi áp dụng kiến trúc sổ cái đa dạng, cho phép các loại dữ liệu khác nhau có thể thiết lập các chu kỳ lưu trữ và quyền truy cập khác nhau. Ví dụ, một số dữ liệu tạm thời có thể được thiết lập thời gian tự động hủy, dữ liệu nhạy cảm có thể được cấu hình logic xác thực truy cập, trong khi dữ liệu công khai có thể mở quyền truy vấn.
Khả năng "quản lý vòng đời dữ liệu" linh hoạt này cho phép cơ sở hạ tầng dữ liệu thế hệ mới đáp ứng nhu cầu phức tạp trong các lĩnh vực khác nhau như AI, nội dung, mạng xã hội và tài chính.
Dữ liệu có thể lập trình + Thực thi hợp đồng bắt buộc, khiến dữ liệu thực sự "có sức sống"
Đây là điểm khác biệt nhất của cơ sở hạ tầng dữ liệu mới nổi. Trên những nền tảng này, dữ liệu không chỉ là các khối thông tin "lưu trữ thụ động", mà nó có thể nhúng các quy tắc như định giá, ủy quyền, sử dụng, và được thực hiện tự động thông qua hợp đồng thông minh.
Nói cách khác, mỗi dữ liệu đều mang theo "tự giác hợp đồng", nó có thể:
Chỉ cho phép người dùng được ủy quyền truy cập
Tính phí theo thời gian và tần suất
Theo dõi hành vi sử dụng tự động
Tự động thanh toán phí hoặc chia sẻ lợi nhuận khi chuyển nhượng, gọi.
Hình thức "tài sản dữ liệu có thể lập trình" này cho phép dữ liệu không còn là nội dung tĩnh nữa, mà trở thành một loại tài sản trên chuỗi thực sự có thể giao dịch, có thể khuyến khích và có thể kết hợp. Vị trí của hạ tầng dữ liệu thế hệ mới không còn là "giao thức lưu trữ phi tập trung" theo nghĩa truyền thống, mà là một nền tảng hạ tầng hướng tới nền kinh tế dữ liệu trong tương lai. Nó kết hợp lưu trữ, sử dụng, giao dịch và thực thi thành một thể thống nhất, tạo ra một vòng khép kín hoàn chỉnh cho dữ liệu từ khi sản sinh đến khi lưu thông và cuối cùng là hiện thực hóa.
Đối với các nhà phát triển, đây là một nền tảng công cụ với rào cản thấp và hiệu quả cao; đối với các nhà sáng tạo, đây là một kênh phát hành giá trị đáng tin cậy và có thể kiểm soát; và đối với toàn bộ hệ sinh thái Web3, nó có thể là chìa khóa mở ra một mô hình mới "dữ liệu là tài sản".
Cơ sở hạ tầng dữ liệu, đang trở thành chiến trường cốt lõi mới
Trong vài năm qua, sự chú ý của ngành công nghiệp tiền điện tử chủ yếu tập trung vào hiệu suất chuỗi công khai, đổi mới DeFi, ứng dụng NFT, v.v. Tuy nhiên, với sự phát triển nhanh chóng của AI, mô hình lớn và sáng tạo nội dung, "dữ liệu" - tài nguyên cơ bản nhưng có giá trị chiến lược nhất - đang trở thành "tiền tệ cứng" trong sự đồng thuận của ngành.
Đặc biệt trong bối cảnh Web3, vai trò của dữ liệu không chỉ là ghi nhận thông tin, mà còn là nguyên liệu cho một loạt các cơ chế cốt lõi như thực thi hợp đồng thông minh, đào tạo mô hình AI, ánh xạ danh tính, và xác thực nội dung. Cơ sở hạ tầng dữ liệu không còn là vai phụ nữa, mà đang tiến về trung tâm của ngành.
Chúng ta có thể thấy rõ xu hướng này từ một loạt các sự kiện gần đây:
Một dự án tài trợ khả năng dữ liệu 100 triệu đô la, tập trung vào lĩnh vực "Khả năng dữ liệu" (Data Availability), cố gắng giải quyết các vấn đề về truyền tải và xác minh dữ liệu của các chuỗi mô-đun như Rollup.
Một dự án giao thức trên chuỗi IP đã huy động 140 triệu USD, nhằm xây dựng "giao thức trên chuỗi IP", cốt lõi là tạo ra một cấu trúc dữ liệu có thể theo dõi, có thể cấp phép và có thể giao dịch cho nội dung của người sáng tạo.
Không gian blob của Ethereum (kho lưu trữ dữ liệu tạm thời) đang phải đối mặt với áp lực về dung lượng, điều này có nghĩa là Layer 1 chính đã không còn khả năng đáp ứng nhu cầu tương tác dữ liệu ngày càng tăng.
Số lượng vụ kiện bản quyền liên quan đến AI đã tăng vọt hơn 200% kể từ năm 2023, các nhà sáng tạo đang nhanh chóng nhận thức và yêu cầu các nền tảng trả công cho dữ liệu mà họ "được sử dụng để đào tạo".
Nhiều giải pháp Rollup đã gặp phải rào cản mở rộng do chi phí lưu trữ dữ liệu tạm thời cao, cho thấy khả năng cơ sở dữ liệu hiện tại đang hạn chế sự mở rộng hơn nữa của các ứng dụng ở tầng trên.
Những sự kiện tưởng chừng độc lập này thực chất chỉ đến một thực tại duy nhất: Web3 đang bước vào một giai đoạn mới "dữ liệu là tài sản cốt lõi", với nhu cầu về dữ liệu trên chuỗi "có thể sử dụng, có thể kiểm soát, có thể chuyển đổi thành tiền" đang tăng trưởng theo cấp số nhân.
Tuy nhiên, cho đến nay chúng tôi vẫn thiếu một cơ sở hạ tầng dữ liệu chung, ổn định và hỗ trợ gọi quy mô lớn.
Các giải pháp hiện tại hoặc tập trung vào lưu trữ mà không thể gọi (như một số giao thức lưu trữ), hoặc chỉ giải quyết các vấn đề cụ thể của từng lĩnh vực (như các dự án cấp phép IP), vẫn chưa xuất hiện một chuỗi cơ sở đầy đủ chức năng được thiết kế cho "tài sản dữ liệu tổng quát".
Đây là lý do tại sao điểm cắt của thế hệ cơ sở hạ tầng dữ liệu mới lại quan trọng như vậy. Chúng không chỉ lấp đầy khoảng trống "lưu trữ dữ liệu + gọi + giao dịch", mà còn cung cấp một giải pháp có thể kết hợp, mở rộng và quy mô cho toàn bộ hệ sinh thái thông qua dữ liệu lập trình và cơ chế thực thi hợp đồng thông minh.
Nói cách khác, đây là "chuỗi dữ liệu chính" mà thị trường đang chờ đợi.
Dữ liệu không chỉ là "tài nguyên", mà còn nên là "tài sản"
Lưu trữ là điểm khởi đầu, nhưng không phải là điểm kết thúc. Để giải phóng giá trị dữ liệu thực sự, cần một bộ công nghệ và kiến trúc xung quanh "quyền sử dụng, cơ chế khuyến khích, kiểm soát hợp đồng".
Cơ sở hạ tầng dữ liệu mới nổi đang được xây dựng, chính là một chuỗi blockchain cơ bản thực sự biến "dữ liệu" thành "tài sản".
Từ người sáng tạo nội dung đến người đào tạo mô hình AI, từ mạng xã hội phi tập trung đến nền tảng tính toán trên blockchain, chỉ cần bạn đang xây dựng một sản phẩm Web3 dựa vào dữ liệu, những cơ sở hạ tầng dữ liệu thế hệ mới này có thể trở thành những lựa chọn mà bạn phải cân nhắc.
Tương lai của dữ liệu không chỉ là "đưa vào" mà là "làm thế nào để tạo ra giá trị và sau đó xuất ra". Và quá trình này cần một chuỗi được sinh ra đặc biệt cho điều này.
Trang này có thể chứa nội dung của bên thứ ba, được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin (không phải là tuyên bố/bảo đảm) và không được coi là sự chứng thực cho quan điểm của Gate hoặc là lời khuyên về tài chính hoặc chuyên môn. Xem Tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết chi tiết.
27 thích
Phần thưởng
27
8
Chia sẻ
Bình luận
0/400
TokenTherapist
· 07-31 10:49
Dù có phải thừa nhận nhưng việc này bị thổi phồng quá mức.
Xem bản gốcTrả lời0
MetaverseVagrant
· 07-30 15:43
Các vòng tròn đều đang cuốn dữ liệu, muốn uống canh cũng khó.
Xem bản gốcTrả lời0
GasFeeAssassin
· 07-30 15:34
Tôi chọn eth vào ngày tắc nghẽn nhất.
Xem bản gốcTrả lời0
CryptoCross-TalkClub
· 07-28 14:40
Dữ liệu cũng trở thành đồ ngốc rồi. Ai đã cho họ dũng khí?
Xem bản gốcTrả lời0
GasWaster
· 07-28 14:29
Thị trường dữ liệu bùng nổ
Xem bản gốcTrả lời0
CompoundPersonality
· 07-28 14:24
Trò chơi của những gã khổng lồ thôi. Bán lẻ thì cứ đi mà mát mẻ.
Cơ sở hạ tầng dữ liệu thế hệ mới: Biến dữ liệu thành tài sản, Tái cấu trúc kinh tế Web3
Tài sản dữ liệu: Xây dựng hạ tầng dữ liệu Web3 thế hệ tiếp theo
Trong thời đại số ngày nay, câu nói "dữ liệu là dầu mỏ mới" đã trở nên phổ biến. Tuy nhiên, trên thực tế, chỉ có rất ít người thực sự có thể thu được giá trị từ dữ liệu. 95% dữ liệu huấn luyện AI toàn cầu đang nằm trong tay của một số ít gã khổng lồ công nghệ, họ sử dụng những "bức tường dữ liệu" này để định hình cách thế giới vận hành.
Trong khi đó, hạ tầng dữ liệu của thế giới Web3 vẫn còn rất non trẻ. Chi phí lưu trữ trên Ethereum rất cao, các dự án Rollup tiêu tốn một khoản tiền khổng lồ cho việc lưu trữ tạm thời dữ liệu ngoài chuỗi. Nhiều công ty AI vẫn phụ thuộc vào việc thu thập dữ liệu kém chất lượng từ các trang web công khai bằng cách sử dụng bot, trong khi quyền dữ liệu, quản lý bản quyền và cơ chế khuyến khích nội dung gần như chưa được phát triển.
Nền kinh tế có giá trị sản xuất 30.000 tỷ USD này lại thiếu một "hệ điều hành" thuộc về riêng mình. Một câu hỏi bản chất hơn đang nổi lên: Dữ liệu nào mới thực sự có giá trị? Là những tệp tin tĩnh tích tụ, hay là những tài sản dữ liệu có thể được đọc, cấp quyền, gọi và giao dịch? Câu trả lời ngày càng rõ ràng. Cuộc cạnh tranh trong tương lai không còn là việc lưu trữ dữ liệu nhiều hay ít, mà là cách sử dụng dữ liệu và giải phóng giá trị của nó.
Thị trường nghìn tỷ bị đánh giá thấp: Quyền sử dụng dữ liệu và vấn đề biến đổi
Trong thế giới số hóa cao độ ngày nay, mỗi người trong chúng ta đều tạo ra một lượng lớn dữ liệu mỗi ngày: những phát ngôn trên các nền tảng xã hội, nội dung sáng tạo, hành trình sử dụng sản phẩm, hình ảnh và video được tải lên, thậm chí là một lượng lớn tài liệu công khai mà chúng ta vô tình cung cấp cho các mô hình AI.
Điều đáng suy ngẫm là, mặc dù Web3 đề cao "quyền sở hữu của người dùng" và "phi tập trung", nhưng trong lĩnh vực dữ liệu, cơ sở hạ tầng dữ liệu thực sự có thể sử dụng, kiểm soát và biến thành tiền lại gần như là một khoảng trống. Nói cách khác, mặc dù tài sản trên chuỗi có thể giao dịch, kết hợp và khuyến khích, nhưng dữ liệu vẫn ở trong trạng thái "đảo cô lập", không thể lưu thông hiệu quả và tạo ra lợi nhuận.
Một số vấn đề điển hình vẫn tồn tại:
Các nhà phát triển khó có thể đưa dữ liệu lên chuỗi với chi phí hợp lý, đặc biệt là dữ liệu lớn với cơ sở hạ tầng hiện tại có chi phí rất cao, không thể hỗ trợ sử dụng hàng ngày hoặc thương mại hóa.
Dữ liệu mặc dù đã được đưa lên chuỗi một cách thành công, nhưng vẫn khó để gọi và sử dụng một cách hiệu quả, độ trễ cao và giao diện yếu khiến cho chi phí "sử dụng dữ liệu" vẫn còn cao.
Thiếu cơ chế ủy quyền và thu phí dữ liệu tiêu chuẩn hóa, các nhà sáng tạo nội dung hoặc bên cung cấp nền tảng không thể thiết lập mô hình giao dịch "hàng hóa dữ liệu" đáng tin cậy, không thể thực sự "bán" dữ liệu.
Lưu trữ và tính toán tách rời có nghĩa là khi sử dụng dữ liệu, vẫn cần phụ thuộc vào các công cụ tập trung hoặc logic bên ngoài chuỗi, trải nghiệm dữ liệu Web3 vẫn chưa hoàn chỉnh.
Những vấn đề cấu trúc này trực tiếp dẫn đến việc khó thực hiện khái niệm "dữ liệu là tài sản". Chúng ta thường nói "trao quyền cho dữ liệu", nhưng một khi liên quan đến các hành vi cụ thể như ủy quyền, gọi, giao dịch, thì nhận thấy thiếu một nền tảng trên chuỗi thực sự có thể đáp ứng những nhu cầu này.
Sự xuất hiện của các dự án cơ sở hạ tầng dữ liệu mới nổi chính là để giải quyết những mâu thuẫn cốt lõi này. Chúng không chỉ đơn thuần là cung cấp "lưu trữ rẻ hơn", mà còn nhằm tái định nghĩa vai trò của dữ liệu trên chuỗi từ góc độ có thể lập trình, thực thi và khuyến khích. Để dữ liệu không còn là những tệp lưu trữ thụ động, mà trở thành "tài sản bản địa trên chuỗi" với quy tắc, giá trị và khả năng hành động.
Logic cốt lõi: không phải lưu trữ dữ liệu, mà là giải phóng giá trị của dữ liệu
Trong bối cảnh blockchain truyền thống, khi nói đến "dữ liệu", mọi người thường nghĩ ngay đến "lưu trữ" - ghi dữ liệu vào blockchain hoặc giải pháp ngoài chuỗi, đảm bảo khả năng sử dụng và không bị thay đổi. Đây chính là điểm nhấn chính của một số giao thức lưu trữ: nhấn mạnh rằng dữ liệu được lưu trữ lâu, ổn định và rẻ.
Nhưng quan điểm về cơ sở hạ tầng dữ liệu thế hệ mới hoàn toàn khác. Ngay từ khi ra đời, chúng không phải được thiết kế để trở thành "một chiếc ổ cứng rẻ hơn", mà tập trung vào một vấn đề cốt lõi: làm thế nào để dữ liệu thực sự trở thành tài sản trên chuỗi có "khả năng hành động", tham gia lưu thông, được sử dụng và tạo ra giá trị.
Đây cũng là sự phân biệt cơ bản nhất giữa cơ sở hạ tầng dữ liệu mới nổi và giao thức lưu trữ truyền thống - không phải là lưu trữ dữ liệu, mà là giải phóng giá trị của dữ liệu.
Trong thế giới Web3, "lưu trữ" luôn là một hoạt động có chi phí cao. Ví dụ, chi phí lưu trữ trên chuỗi của Ethereum có thể lên tới hàng trăm nghìn thậm chí hàng triệu đô la/GB, điều này đã hạn chế lớn sự phát triển của các ứng dụng dữ liệu.
Cơ sở hạ tầng dữ liệu thế hệ mới thông qua tối ưu hóa kiến trúc nền tảng và cơ chế điều phối tài nguyên, đã giảm đáng kể chi phí lưu trữ trong khi đảm bảo tính bảo mật và khả dụng của dữ liệu. Điều này rất hấp dẫn cho các tình huống như đào tạo mô hình AI, nền tảng nội dung, giao thức xã hội, nơi cần xử lý lượng dữ liệu khổng lồ.
Các giao thức lưu trữ truyền thống thường nhấn mạnh "dữ liệu không được mất sau khi được đưa lên chuỗi", nhưng khi cần đọc những dữ liệu này, thường có các vấn đề như gọi phức tạp, độ trễ cao, giao diện không chuẩn.
Thiết kế của cơ sở hạ tầng dữ liệu thế hệ mới giống như một cơ sở dữ liệu: dữ liệu không phải là "lưu trữ", mà là "có sẵn". Các nhà phát triển có thể đọc và xử lý dữ liệu trên chuỗi một cách quen thuộc, với độ trễ thấp và hiệu quả cao, trải nghiệm này là vô cùng quan trọng đối với các ứng dụng cần tương tác thời gian thực hoặc gọi tần suất cao.
Một số cơ sở hạ tầng dữ liệu mới nổi hoàn toàn tương thích với EVM, cho phép các nhà phát triển sử dụng các công cụ hệ sinh thái Ethereum như Solidity, Hardhat, Foundry để trực tiếp xây dựng logic hợp đồng liên quan đến dữ liệu.
Điều này không chỉ giảm bớt rào cản trong việc chuyển đổi từ Web2 sang Web3, mà còn cho phép các nhà phát triển Ethereum hiện có có thể xây dựng liền mạch các DApp xung quanh "tài sản dữ liệu", mở rộng các tình huống ứng dụng mới, như thị trường dữ liệu được cấp phép, nền tảng xử lý AI trên chuỗi, hệ thống quản lý bản quyền nội dung, v.v.
Khác với cấu trúc chuỗi đơn, một số cơ sở hạ tầng dữ liệu mới nổi áp dụng kiến trúc sổ cái đa dạng, cho phép các loại dữ liệu khác nhau có thể thiết lập các chu kỳ lưu trữ và quyền truy cập khác nhau. Ví dụ, một số dữ liệu tạm thời có thể được thiết lập thời gian tự động hủy, dữ liệu nhạy cảm có thể được cấu hình logic xác thực truy cập, trong khi dữ liệu công khai có thể mở quyền truy vấn.
Khả năng "quản lý vòng đời dữ liệu" linh hoạt này cho phép cơ sở hạ tầng dữ liệu thế hệ mới đáp ứng nhu cầu phức tạp trong các lĩnh vực khác nhau như AI, nội dung, mạng xã hội và tài chính.
Đây là điểm khác biệt nhất của cơ sở hạ tầng dữ liệu mới nổi. Trên những nền tảng này, dữ liệu không chỉ là các khối thông tin "lưu trữ thụ động", mà nó có thể nhúng các quy tắc như định giá, ủy quyền, sử dụng, và được thực hiện tự động thông qua hợp đồng thông minh.
Nói cách khác, mỗi dữ liệu đều mang theo "tự giác hợp đồng", nó có thể:
Hình thức "tài sản dữ liệu có thể lập trình" này cho phép dữ liệu không còn là nội dung tĩnh nữa, mà trở thành một loại tài sản trên chuỗi thực sự có thể giao dịch, có thể khuyến khích và có thể kết hợp. Vị trí của hạ tầng dữ liệu thế hệ mới không còn là "giao thức lưu trữ phi tập trung" theo nghĩa truyền thống, mà là một nền tảng hạ tầng hướng tới nền kinh tế dữ liệu trong tương lai. Nó kết hợp lưu trữ, sử dụng, giao dịch và thực thi thành một thể thống nhất, tạo ra một vòng khép kín hoàn chỉnh cho dữ liệu từ khi sản sinh đến khi lưu thông và cuối cùng là hiện thực hóa.
Đối với các nhà phát triển, đây là một nền tảng công cụ với rào cản thấp và hiệu quả cao; đối với các nhà sáng tạo, đây là một kênh phát hành giá trị đáng tin cậy và có thể kiểm soát; và đối với toàn bộ hệ sinh thái Web3, nó có thể là chìa khóa mở ra một mô hình mới "dữ liệu là tài sản".
Cơ sở hạ tầng dữ liệu, đang trở thành chiến trường cốt lõi mới
Trong vài năm qua, sự chú ý của ngành công nghiệp tiền điện tử chủ yếu tập trung vào hiệu suất chuỗi công khai, đổi mới DeFi, ứng dụng NFT, v.v. Tuy nhiên, với sự phát triển nhanh chóng của AI, mô hình lớn và sáng tạo nội dung, "dữ liệu" - tài nguyên cơ bản nhưng có giá trị chiến lược nhất - đang trở thành "tiền tệ cứng" trong sự đồng thuận của ngành.
Đặc biệt trong bối cảnh Web3, vai trò của dữ liệu không chỉ là ghi nhận thông tin, mà còn là nguyên liệu cho một loạt các cơ chế cốt lõi như thực thi hợp đồng thông minh, đào tạo mô hình AI, ánh xạ danh tính, và xác thực nội dung. Cơ sở hạ tầng dữ liệu không còn là vai phụ nữa, mà đang tiến về trung tâm của ngành.
Chúng ta có thể thấy rõ xu hướng này từ một loạt các sự kiện gần đây:
Những sự kiện tưởng chừng độc lập này thực chất chỉ đến một thực tại duy nhất: Web3 đang bước vào một giai đoạn mới "dữ liệu là tài sản cốt lõi", với nhu cầu về dữ liệu trên chuỗi "có thể sử dụng, có thể kiểm soát, có thể chuyển đổi thành tiền" đang tăng trưởng theo cấp số nhân.
Tuy nhiên, cho đến nay chúng tôi vẫn thiếu một cơ sở hạ tầng dữ liệu chung, ổn định và hỗ trợ gọi quy mô lớn.
Các giải pháp hiện tại hoặc tập trung vào lưu trữ mà không thể gọi (như một số giao thức lưu trữ), hoặc chỉ giải quyết các vấn đề cụ thể của từng lĩnh vực (như các dự án cấp phép IP), vẫn chưa xuất hiện một chuỗi cơ sở đầy đủ chức năng được thiết kế cho "tài sản dữ liệu tổng quát".
Đây là lý do tại sao điểm cắt của thế hệ cơ sở hạ tầng dữ liệu mới lại quan trọng như vậy. Chúng không chỉ lấp đầy khoảng trống "lưu trữ dữ liệu + gọi + giao dịch", mà còn cung cấp một giải pháp có thể kết hợp, mở rộng và quy mô cho toàn bộ hệ sinh thái thông qua dữ liệu lập trình và cơ chế thực thi hợp đồng thông minh.
Nói cách khác, đây là "chuỗi dữ liệu chính" mà thị trường đang chờ đợi.
Dữ liệu không chỉ là "tài nguyên", mà còn nên là "tài sản"
Lưu trữ là điểm khởi đầu, nhưng không phải là điểm kết thúc. Để giải phóng giá trị dữ liệu thực sự, cần một bộ công nghệ và kiến trúc xung quanh "quyền sử dụng, cơ chế khuyến khích, kiểm soát hợp đồng".
Cơ sở hạ tầng dữ liệu mới nổi đang được xây dựng, chính là một chuỗi blockchain cơ bản thực sự biến "dữ liệu" thành "tài sản".
Từ người sáng tạo nội dung đến người đào tạo mô hình AI, từ mạng xã hội phi tập trung đến nền tảng tính toán trên blockchain, chỉ cần bạn đang xây dựng một sản phẩm Web3 dựa vào dữ liệu, những cơ sở hạ tầng dữ liệu thế hệ mới này có thể trở thành những lựa chọn mà bạn phải cân nhắc.
Tương lai của dữ liệu không chỉ là "đưa vào" mà là "làm thế nào để tạo ra giá trị và sau đó xuất ra". Và quá trình này cần một chuỗi được sinh ra đặc biệt cho điều này.