Con đường khám phá Web3 xã hội: Đổi mới và thách thức đồng hành
Web3 xã hội đang định nghĩa lại nhận thức của chúng ta về mạng xã hội và cung cấp một loạt các giải pháp sáng tạo. Dù là tài chính xã hội ( SocialFi ) hay mạng xã hội phi tập trung ( Desoc ), Web3 xã hội đang tích cực khám phá khả năng của mạng xã hội trong tương lai.
Nhìn lại sự phát triển của các sản phẩm mạng xã hội, các sản phẩm mạng xã hội Web2 như Facebook, X, Instagram, WeChat đã mang lại cho người dùng sự tiện lợi chưa từng có. Tuy nhiên, sự tiện lợi này cũng ẩn chứa một số vấn đề, chẳng hạn như kiểm soát dữ liệu người dùng tập trung, thiếu minh bạch và bảo vệ quyền riêng tư, cũng như động lực cho người sáng tạo không đủ.
Web3 xã hội định nghĩa lại mạng xã hội theo một cách hoàn toàn mới. Nó nhấn mạnh tính phi tập trung, quyền riêng tư và quyền kiểm soát dữ liệu người dùng, cũng như cơ chế khuyến khích của kinh tế tiền điện tử, đã xuất hiện các giao thức và sản phẩm như Lens, CyberConnect, Farcaster, Phaver, Debox, friend.tech. Các khái niệm như SocialFi kết hợp tài chính và xã hội, tái định hình diện mạo của mạng xã hội. Trong khi đó, Desoc tập trung vào việc xây dựng hệ sinh thái xã hội phi tập trung, nhằm loại bỏ nhiều vấn đề tồn tại trong mạng xã hội Web2.
Mặc dù lĩnh vực social luôn được kỳ vọng sẽ trở thành sự chấp nhận đại chúng tiếp theo, nhưng từ khi ra đời đến nay vẫn chưa có ứng dụng quy mô lớn nào. Tương lai của social Web3 sẽ như thế nào? Những sản phẩm social liên tục xuất hiện liệu có phải chỉ là nhất thời hay là sự chấp nhận đại chúng tiếp theo? Báo cáo nghiên cứu này sẽ đi sâu vào các khái niệm cốt lõi và giải pháp của social Web3, phân tích tình trạng phát triển, ưu điểm và thách thức của nó.
Tại sao cần có mạng xã hội Web3?
Bản chất của xã hội không thay đổi theo sự phát triển của lịch sử.
Như đã đề cập trong cuốn "Lịch sử ngắn về mạng xã hội" của Tom Standage, con người luôn giao tiếp và truyền tải thông tin theo nhiều hình thức khác nhau. Từ những bức thư cổ đại, các quán cà phê đến các mạng xã hội hiện đại, bản chất của mạng xã hội không thay đổi, chỉ có hình thức và công cụ kỹ thuật của nó là liên tục tiến hóa. Mạng xã hội là sự mở rộng của đặc điểm con người, là một cách thức mà chúng ta không ngừng theo đuổi kết nối và giao tiếp.
Quan sát từ các giai đoạn lịch sử khác nhau, công nghệ đã có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển và biến đổi của mạng xã hội, là động lực chính cho những thay đổi quan trọng.
Thời kỳ cổ đại và truyền thông truyền thống: Thư từ, bưu điện và các phương thức khác là phương tiện giao tiếp chính. Với sự phát minh của kỹ thuật in, sách và báo trở thành công cụ chính để truyền bá thông tin, nhưng phạm vi giao tiếp bị giới hạn bởi địa lý và tốc độ truyền thông.
Thời đại điện báo và điện thoại: Cuối thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20, sự xuất hiện của điện báo đã rút ngắn thời gian truyền tải thông tin, sự phổ biến của điện thoại đã thay đổi cách giao tiếp từ xa, mọi người có thể trao đổi thông tin nhanh chóng hơn.
Thời đại phát thanh và truyền hình: Các phương tiện phát thanh và truyền hình của thế kỷ 20 đã thay đổi cách thức truyền thông đại chúng, cho phép thông tin được lan tỏa rộng rãi hơn, định hình văn hóa, chính trị và quan niệm xã hội.
Thời kỳ Internet và Web1.0: Từ những năm 1990 đến đầu những năm 2000, sự xuất hiện của Internet đã làm cho việc truyền thông tin trở nên rộng rãi và tức thì hơn. Thời kỳ Web1.0 chủ yếu bao gồm các trang web tĩnh, nội dung chủ yếu là sự truyền tải một chiều từ các cơ quan chính thức đến người dùng, người dùng không thể chủ động tham gia vào việc sáng tạo nội dung, tính xã hội tương đối thấp.
Sự trỗi dậy của Web2.0 và mạng xã hội: Từ giữa những năm 2000 đến nay, với sự phát triển của Web2.0, đã xuất hiện các nền tảng mạng xã hội tương tác hơn và có sự tham gia của người dùng, như Facebook, X và YouTube. Những nền tảng này cung cấp nhiều nội dung do người dùng tạo ra và các chức năng xã hội, trở thành công cụ chính cho việc giao tiếp, chia sẻ và tương tác hàng ngày của mọi người.
Web3.0 và mạng xã hội phi tập trung: Gần đây, với sự phát triển của công nghệ blockchain và tiền điện tử, đã xuất hiện các nền tảng mạng xã hội Web3.0 chú trọng hơn vào tính phi tập trung, bảo vệ quyền riêng tư và kiểm soát của người dùng. Những nền tảng này cố gắng giải quyết các vấn đề tồn tại trong mạng xã hội Web2.0, như quyền riêng tư dữ liệu, lọc thuật toán và tính xác thực của thông tin, đồng thời cung cấp trải nghiệm mạng xã hội an toàn và minh bạch hơn.
Con người từ xa xưa đã có nhu cầu giao tiếp xã hội. Nhưng xét về bản chất, dù là giao tiếp trực tiếp, gửi thư bằng bồ câu hay khắc lên bảng đá để gửi cho người khác, bản chất nhu cầu giao tiếp xã hội của con người không có nhiều thay đổi theo sự phát triển của thời đại, nhu cầu cốt lõi được tóm tắt thành bốn điểm sau:
Duy trì kết nối và cảm giác thuộc về: Giao tiếp xã hội giúp mọi người cảm thấy có sự thuộc về, đáp ứng nhu cầu cảm xúc và tinh thần, xây dựng các mối quan hệ gần gũi và nhận được sự hỗ trợ.
Học hỏi và trao đổi thông tin: Thông qua xã hội, mọi người có thể chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức và thông tin, thúc đẩy việc học hỏi, phát triển và sự trưởng thành cá nhân.
Hợp tác và hỗ trợ: Giao tiếp xã hội giúp mọi người hợp tác, phối hợp, cùng nhau giải quyết vấn đề và đạt được mục tiêu chung.
Nhận thức xã hội và tự biểu hiện: Giao tiếp là cách mọi người thể hiện bản thân, xây dựng danh tính và nhận được sự công nhận.
Giải quyết nhu cầu "Nhanh, Tốt, Tiết kiệm" của mạng xã hội Web2
Sau giữa thập niên 2000, mạng xã hội Web2 bắt đầu phát triển mạnh mẽ. Facebook trở thành một trong những người tiên phong, cung cấp cho người dùng các chức năng chia sẻ thông tin, hình ảnh, video, cập nhật trạng thái, và cho phép người dùng xây dựng mạng lưới xã hội. Sau đó, nhiều nền tảng xã hội khác như X, YouTube, LinkedIn lần lượt ra đời.
Mỗi nền tảng có những đặc điểm và tính năng khác nhau, như X với phương thức truyền bá tin nhắn tức thì và tương tác xã hội độc đáo của nó, đã trở thành một nền tảng quan trọng cho việc truyền bá và thảo luận thông tin. Giới hạn 140 ký tự của nó đã nhanh chóng truyền bá thông tin, trở thành tâm điểm của tin tức và thảo luận các chủ đề; YouTube với vai trò là nền tảng chia sẻ video đã thay đổi cách mọi người xem và chia sẻ video, trở thành nền tảng tạo nội dung và chia sẻ được ưa chuộng rộng rãi; LinkedIn tập trung vào mạng xã hội nghề nghiệp, cung cấp một mạng lưới chuyên nghiệp, cho phép người dùng thiết lập mối quan hệ nghề nghiệp, chia sẻ kinh nghiệm làm việc và mở rộng mối quan hệ; Instagram với tính năng chia sẻ hình ảnh mạnh mẽ và khả năng tương tác xã hội đã thu hút một lượng lớn người dùng, trở thành một trong những nền tảng chính để chia sẻ ảnh và video.
Trong giai đoạn Web2, nhấn mạnh sự tham gia, tương tác và tạo nội dung của người dùng, các trang web đã chuyển từ việc hiển thị thông tin tĩnh sang nền tảng xã hội năng động và tương tác hơn, cho phép người dùng tạo ra và chia sẻ nội dung, từ văn bản và hình ảnh đơn giản đến video, blog và hồ sơ phong phú hơn. Với sự phát triển của internet di động và sự phổ biến của điện thoại thông minh, mọi người có thể truy cập các nền tảng mạng xã hội mọi lúc mọi nơi, thúc đẩy sự thuận tiện và tần suất của các hoạt động xã hội.
Và với sự gia tăng quy mô người dùng, mạng xã hội dần trở thành nền tảng chính cho các hoạt động thương mại và quảng bá, các doanh nghiệp và thương hiệu sử dụng mạng xã hội để thu hút người dùng và quảng bá sản phẩm, giá trị thị trường của các dự án xã hội cũng tăng vọt, trong đó công ty dẫn đầu là Meta(, trước đây là Facebook), kể từ khi IPO vào năm 2012, giá trị thị trường đã tăng vọt, vào năm 2021 giá trị thị trường đã vượt 1 nghìn tỷ đô la.
Nhìn lại lịch sử phát triển của mạng xã hội Web2, bản chất của nhu cầu xã hội không thay đổi, sự thay đổi chính là việc cung cấp dịch vụ nhanh hơn, tiện lợi hơn và rẻ hơn. Facebook giúp mọi người kết bạn và chia sẻ thông tin nhanh hơn, X giúp mọi người nhanh chóng thấy được tin tức nóng hổi và thảo luận tương tác ( so với báo chí và truyền hình ), Linkedln đã biến việc giao tiếp trong công việc từ chỉ có thể giới thiệu trực tiếp thành kết bạn nhanh chóng trên mạng... Về bản chất, sản phẩm xã hội của Web2 giải quyết nhu cầu "nhanh, tốt, tiết kiệm" trong giao tiếp xã hội.
Khó khăn trong ngành xã hội truyền thống
Tuy nhiên, mạng xã hội Web2 cũng mang lại một số vấn đề, cốt lõi có thể được tóm tắt thành hai khía cạnh là quyền sở hữu dữ liệu và tính tập trung:
Quyền sở hữu dữ liệu: Trong các sản phẩm mạng xã hội Web2, dữ liệu của người dùng không thuộc về chính họ, mà thuộc về nền tảng, điều này có thể dẫn đến nhiều vấn đề.
Rò rỉ thông tin cá nhân: Dữ liệu người dùng bị thu thập và sử dụng một cách ồ ạt, dẫn đến nguy cơ rò rỉ thông tin cá nhân. Nền tảng có thể lạm dụng dữ liệu người dùng hoặc bán cho bên thứ ba, gây ra vấn đề rò rỉ thông tin và lạm dụng dữ liệu.
Giá trị không được trả lại cho người dùng: Dữ liệu của người dùng giúp các nền tảng xã hội thực hiện các hành động quảng cáo chính xác, tuy nhiên người dùng không thể hưởng lợi từ doanh thu, dẫn đến việc dữ liệu của người dùng bị các nền tảng lợi dụng.
Không thể跨平台: Do dữ liệu của người dùng thuộc về nền tảng chứ không phải bản thân họ, nên khi đăng ký trên các phương tiện truyền thông xã hội khác nhau, thường phải bắt đầu từ 0, thông tin như danh thiếp xã hội của mình không thể lưu thông trên nhiều nền tảng xã hội, mỗi nền tảng xã hội đều trở thành một hòn đảo.
Trong môi trường xã hội Web2, nhiều người sáng tạo phản hồi rằng sau khi tạo ra phần lớn giá trị, họ hoàn toàn không nhận được thù lao xứng đáng, hoặc chỉ nhận được một phần rất nhỏ. Họ có thể làm IP của riêng mình trên các nền tảng mạng xã hội, nhưng không có quyền sở hữu và kiểm soát dữ liệu và giá trị của nội dung đã tạo ra. Một khi X hoặc Youtube xóa hồ sơ cá nhân, họ sẽ mất tất cả dữ liệu nội dung đã tích lũy.
phi tập trung: Trong các sản phẩm mạng xã hội Web2, nền tảng có quyền sử dụng nội dung mà không bị giới hạn.
Khả năng chống kiểm duyệt yếu: Do thông tin Web2 được lưu trữ trên các máy chủ tập trung, dẫn đến việc quyền tự do ngôn luận không thể thực hiện được trong nhiều ứng dụng ở các quốc gia bị ảnh hưởng bởi các yếu tố chính trị, văn hóa, và một phần nào đó bị tước đoạt quyền tự do biểu đạt. Dù là những thay đổi liên tục của quy tắc X, hay việc bị khóa tài khoản, hay Facebook, tiktok, WeChat, trên các nền tảng tập trung, có quá nhiều hạn chế và ràng buộc tập trung, khiến người dùng chỉ có thể nhảy múa trong xiềng xích.
Mặc dù có những ứng dụng như long mao tượng đang nỗ lực trong lĩnh vực phi tập trung, nhưng vẫn còn nhiều vấn đề không thể tránh khỏi. Mặc dù tổng thể có vẻ đã được phi tập trung, nhưng trong những máy chủ cụ thể, người dùng vẫn sẽ có nguy cơ bị nhà cung cấp máy chủ đó độc tài, bỏ rơi và cấm đoán người khác.
Phân tích sản phẩm trong ngành xã hội Web3
Đối mặt với những vấn đề tồn tại trong mạng xã hội Web2, các sản phẩm Web3 bắt đầu khám phá từ nhiều khía cạnh khác nhau, từ tầng giao thức đến tầng ứng dụng, các dự án social của Web3 đang nở rộ để giải quyết những điểm đau khác nhau trong mạng xã hội Web2.
Xét từ toàn bộ ngành công nghiệp Web3 xã hội, ngành công nghiệp Web3 xã hội có thể được chia thành 4 phần: tầng ứng dụng, tầng giao thức, tầng blockchain và tầng lưu trữ. Trong đó, chuỗi chuyên dụng cho xã hội cung cấp L1 tùy chỉnh cho các ứng dụng xã hội nhằm phục vụ tốt hơn cho nhu cầu của các ứng dụng xã hội, vì các ứng dụng xã hội cần nhiều thông tin trao đổi hơn so với các Dapps tài chính, do đó có yêu cầu cao hơn về TPS nhanh hơn cũng như các chức năng lưu trữ và chỉ mục; tầng lưu trữ dùng để lưu trữ dữ liệu liên quan đến xã hội; tầng giao thức cung cấp các thành phần phát triển công cộng để giúp các nhóm xây dựng sản phẩm; tầng ứng dụng cắt vào một tình huống phân khúc cụ thể dựa trên nhu cầu cụ thể.
Do vì hiện tại toàn bộ lĩnh vực xã hội Web3 vẫn đang ở giai đoạn xác thực giá trị, nên nghiên cứu này chọn từ các điểm nhu cầu khác nhau của xã hội để phân tích các dự án xã hội Web3, cố gắng phân tích toàn diện tình trạng phát triển hiện tại của các loại dự án.
Con đường khám phá xã hội Web3: Thách thức và giải pháp trong những khó khăn của ngành công nghiệp
Con đường khám phá Web3 xã hội: Đổi mới và thách thức đồng hành
Web3 xã hội đang định nghĩa lại nhận thức của chúng ta về mạng xã hội và cung cấp một loạt các giải pháp sáng tạo. Dù là tài chính xã hội ( SocialFi ) hay mạng xã hội phi tập trung ( Desoc ), Web3 xã hội đang tích cực khám phá khả năng của mạng xã hội trong tương lai.
Nhìn lại sự phát triển của các sản phẩm mạng xã hội, các sản phẩm mạng xã hội Web2 như Facebook, X, Instagram, WeChat đã mang lại cho người dùng sự tiện lợi chưa từng có. Tuy nhiên, sự tiện lợi này cũng ẩn chứa một số vấn đề, chẳng hạn như kiểm soát dữ liệu người dùng tập trung, thiếu minh bạch và bảo vệ quyền riêng tư, cũng như động lực cho người sáng tạo không đủ.
Web3 xã hội định nghĩa lại mạng xã hội theo một cách hoàn toàn mới. Nó nhấn mạnh tính phi tập trung, quyền riêng tư và quyền kiểm soát dữ liệu người dùng, cũng như cơ chế khuyến khích của kinh tế tiền điện tử, đã xuất hiện các giao thức và sản phẩm như Lens, CyberConnect, Farcaster, Phaver, Debox, friend.tech. Các khái niệm như SocialFi kết hợp tài chính và xã hội, tái định hình diện mạo của mạng xã hội. Trong khi đó, Desoc tập trung vào việc xây dựng hệ sinh thái xã hội phi tập trung, nhằm loại bỏ nhiều vấn đề tồn tại trong mạng xã hội Web2.
Mặc dù lĩnh vực social luôn được kỳ vọng sẽ trở thành sự chấp nhận đại chúng tiếp theo, nhưng từ khi ra đời đến nay vẫn chưa có ứng dụng quy mô lớn nào. Tương lai của social Web3 sẽ như thế nào? Những sản phẩm social liên tục xuất hiện liệu có phải chỉ là nhất thời hay là sự chấp nhận đại chúng tiếp theo? Báo cáo nghiên cứu này sẽ đi sâu vào các khái niệm cốt lõi và giải pháp của social Web3, phân tích tình trạng phát triển, ưu điểm và thách thức của nó.
Tại sao cần có mạng xã hội Web3?
Bản chất của xã hội không thay đổi theo sự phát triển của lịch sử.
Như đã đề cập trong cuốn "Lịch sử ngắn về mạng xã hội" của Tom Standage, con người luôn giao tiếp và truyền tải thông tin theo nhiều hình thức khác nhau. Từ những bức thư cổ đại, các quán cà phê đến các mạng xã hội hiện đại, bản chất của mạng xã hội không thay đổi, chỉ có hình thức và công cụ kỹ thuật của nó là liên tục tiến hóa. Mạng xã hội là sự mở rộng của đặc điểm con người, là một cách thức mà chúng ta không ngừng theo đuổi kết nối và giao tiếp.
Quan sát từ các giai đoạn lịch sử khác nhau, công nghệ đã có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển và biến đổi của mạng xã hội, là động lực chính cho những thay đổi quan trọng.
Thời kỳ cổ đại và truyền thông truyền thống: Thư từ, bưu điện và các phương thức khác là phương tiện giao tiếp chính. Với sự phát minh của kỹ thuật in, sách và báo trở thành công cụ chính để truyền bá thông tin, nhưng phạm vi giao tiếp bị giới hạn bởi địa lý và tốc độ truyền thông.
Thời đại điện báo và điện thoại: Cuối thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20, sự xuất hiện của điện báo đã rút ngắn thời gian truyền tải thông tin, sự phổ biến của điện thoại đã thay đổi cách giao tiếp từ xa, mọi người có thể trao đổi thông tin nhanh chóng hơn.
Thời đại phát thanh và truyền hình: Các phương tiện phát thanh và truyền hình của thế kỷ 20 đã thay đổi cách thức truyền thông đại chúng, cho phép thông tin được lan tỏa rộng rãi hơn, định hình văn hóa, chính trị và quan niệm xã hội.
Thời kỳ Internet và Web1.0: Từ những năm 1990 đến đầu những năm 2000, sự xuất hiện của Internet đã làm cho việc truyền thông tin trở nên rộng rãi và tức thì hơn. Thời kỳ Web1.0 chủ yếu bao gồm các trang web tĩnh, nội dung chủ yếu là sự truyền tải một chiều từ các cơ quan chính thức đến người dùng, người dùng không thể chủ động tham gia vào việc sáng tạo nội dung, tính xã hội tương đối thấp.
Sự trỗi dậy của Web2.0 và mạng xã hội: Từ giữa những năm 2000 đến nay, với sự phát triển của Web2.0, đã xuất hiện các nền tảng mạng xã hội tương tác hơn và có sự tham gia của người dùng, như Facebook, X và YouTube. Những nền tảng này cung cấp nhiều nội dung do người dùng tạo ra và các chức năng xã hội, trở thành công cụ chính cho việc giao tiếp, chia sẻ và tương tác hàng ngày của mọi người.
Web3.0 và mạng xã hội phi tập trung: Gần đây, với sự phát triển của công nghệ blockchain và tiền điện tử, đã xuất hiện các nền tảng mạng xã hội Web3.0 chú trọng hơn vào tính phi tập trung, bảo vệ quyền riêng tư và kiểm soát của người dùng. Những nền tảng này cố gắng giải quyết các vấn đề tồn tại trong mạng xã hội Web2.0, như quyền riêng tư dữ liệu, lọc thuật toán và tính xác thực của thông tin, đồng thời cung cấp trải nghiệm mạng xã hội an toàn và minh bạch hơn.
Con người từ xa xưa đã có nhu cầu giao tiếp xã hội. Nhưng xét về bản chất, dù là giao tiếp trực tiếp, gửi thư bằng bồ câu hay khắc lên bảng đá để gửi cho người khác, bản chất nhu cầu giao tiếp xã hội của con người không có nhiều thay đổi theo sự phát triển của thời đại, nhu cầu cốt lõi được tóm tắt thành bốn điểm sau:
Duy trì kết nối và cảm giác thuộc về: Giao tiếp xã hội giúp mọi người cảm thấy có sự thuộc về, đáp ứng nhu cầu cảm xúc và tinh thần, xây dựng các mối quan hệ gần gũi và nhận được sự hỗ trợ.
Học hỏi và trao đổi thông tin: Thông qua xã hội, mọi người có thể chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức và thông tin, thúc đẩy việc học hỏi, phát triển và sự trưởng thành cá nhân.
Hợp tác và hỗ trợ: Giao tiếp xã hội giúp mọi người hợp tác, phối hợp, cùng nhau giải quyết vấn đề và đạt được mục tiêu chung.
Nhận thức xã hội và tự biểu hiện: Giao tiếp là cách mọi người thể hiện bản thân, xây dựng danh tính và nhận được sự công nhận.
Giải quyết nhu cầu "Nhanh, Tốt, Tiết kiệm" của mạng xã hội Web2
Sau giữa thập niên 2000, mạng xã hội Web2 bắt đầu phát triển mạnh mẽ. Facebook trở thành một trong những người tiên phong, cung cấp cho người dùng các chức năng chia sẻ thông tin, hình ảnh, video, cập nhật trạng thái, và cho phép người dùng xây dựng mạng lưới xã hội. Sau đó, nhiều nền tảng xã hội khác như X, YouTube, LinkedIn lần lượt ra đời.
Mỗi nền tảng có những đặc điểm và tính năng khác nhau, như X với phương thức truyền bá tin nhắn tức thì và tương tác xã hội độc đáo của nó, đã trở thành một nền tảng quan trọng cho việc truyền bá và thảo luận thông tin. Giới hạn 140 ký tự của nó đã nhanh chóng truyền bá thông tin, trở thành tâm điểm của tin tức và thảo luận các chủ đề; YouTube với vai trò là nền tảng chia sẻ video đã thay đổi cách mọi người xem và chia sẻ video, trở thành nền tảng tạo nội dung và chia sẻ được ưa chuộng rộng rãi; LinkedIn tập trung vào mạng xã hội nghề nghiệp, cung cấp một mạng lưới chuyên nghiệp, cho phép người dùng thiết lập mối quan hệ nghề nghiệp, chia sẻ kinh nghiệm làm việc và mở rộng mối quan hệ; Instagram với tính năng chia sẻ hình ảnh mạnh mẽ và khả năng tương tác xã hội đã thu hút một lượng lớn người dùng, trở thành một trong những nền tảng chính để chia sẻ ảnh và video.
Trong giai đoạn Web2, nhấn mạnh sự tham gia, tương tác và tạo nội dung của người dùng, các trang web đã chuyển từ việc hiển thị thông tin tĩnh sang nền tảng xã hội năng động và tương tác hơn, cho phép người dùng tạo ra và chia sẻ nội dung, từ văn bản và hình ảnh đơn giản đến video, blog và hồ sơ phong phú hơn. Với sự phát triển của internet di động và sự phổ biến của điện thoại thông minh, mọi người có thể truy cập các nền tảng mạng xã hội mọi lúc mọi nơi, thúc đẩy sự thuận tiện và tần suất của các hoạt động xã hội.
Và với sự gia tăng quy mô người dùng, mạng xã hội dần trở thành nền tảng chính cho các hoạt động thương mại và quảng bá, các doanh nghiệp và thương hiệu sử dụng mạng xã hội để thu hút người dùng và quảng bá sản phẩm, giá trị thị trường của các dự án xã hội cũng tăng vọt, trong đó công ty dẫn đầu là Meta(, trước đây là Facebook), kể từ khi IPO vào năm 2012, giá trị thị trường đã tăng vọt, vào năm 2021 giá trị thị trường đã vượt 1 nghìn tỷ đô la.
Nhìn lại lịch sử phát triển của mạng xã hội Web2, bản chất của nhu cầu xã hội không thay đổi, sự thay đổi chính là việc cung cấp dịch vụ nhanh hơn, tiện lợi hơn và rẻ hơn. Facebook giúp mọi người kết bạn và chia sẻ thông tin nhanh hơn, X giúp mọi người nhanh chóng thấy được tin tức nóng hổi và thảo luận tương tác ( so với báo chí và truyền hình ), Linkedln đã biến việc giao tiếp trong công việc từ chỉ có thể giới thiệu trực tiếp thành kết bạn nhanh chóng trên mạng... Về bản chất, sản phẩm xã hội của Web2 giải quyết nhu cầu "nhanh, tốt, tiết kiệm" trong giao tiếp xã hội.
Khó khăn trong ngành xã hội truyền thống
Tuy nhiên, mạng xã hội Web2 cũng mang lại một số vấn đề, cốt lõi có thể được tóm tắt thành hai khía cạnh là quyền sở hữu dữ liệu và tính tập trung:
Rò rỉ thông tin cá nhân: Dữ liệu người dùng bị thu thập và sử dụng một cách ồ ạt, dẫn đến nguy cơ rò rỉ thông tin cá nhân. Nền tảng có thể lạm dụng dữ liệu người dùng hoặc bán cho bên thứ ba, gây ra vấn đề rò rỉ thông tin và lạm dụng dữ liệu.
Giá trị không được trả lại cho người dùng: Dữ liệu của người dùng giúp các nền tảng xã hội thực hiện các hành động quảng cáo chính xác, tuy nhiên người dùng không thể hưởng lợi từ doanh thu, dẫn đến việc dữ liệu của người dùng bị các nền tảng lợi dụng.
Không thể跨平台: Do dữ liệu của người dùng thuộc về nền tảng chứ không phải bản thân họ, nên khi đăng ký trên các phương tiện truyền thông xã hội khác nhau, thường phải bắt đầu từ 0, thông tin như danh thiếp xã hội của mình không thể lưu thông trên nhiều nền tảng xã hội, mỗi nền tảng xã hội đều trở thành một hòn đảo.
Trong môi trường xã hội Web2, nhiều người sáng tạo phản hồi rằng sau khi tạo ra phần lớn giá trị, họ hoàn toàn không nhận được thù lao xứng đáng, hoặc chỉ nhận được một phần rất nhỏ. Họ có thể làm IP của riêng mình trên các nền tảng mạng xã hội, nhưng không có quyền sở hữu và kiểm soát dữ liệu và giá trị của nội dung đã tạo ra. Một khi X hoặc Youtube xóa hồ sơ cá nhân, họ sẽ mất tất cả dữ liệu nội dung đã tích lũy.
Mặc dù có những ứng dụng như long mao tượng đang nỗ lực trong lĩnh vực phi tập trung, nhưng vẫn còn nhiều vấn đề không thể tránh khỏi. Mặc dù tổng thể có vẻ đã được phi tập trung, nhưng trong những máy chủ cụ thể, người dùng vẫn sẽ có nguy cơ bị nhà cung cấp máy chủ đó độc tài, bỏ rơi và cấm đoán người khác.
Phân tích sản phẩm trong ngành xã hội Web3
Đối mặt với những vấn đề tồn tại trong mạng xã hội Web2, các sản phẩm Web3 bắt đầu khám phá từ nhiều khía cạnh khác nhau, từ tầng giao thức đến tầng ứng dụng, các dự án social của Web3 đang nở rộ để giải quyết những điểm đau khác nhau trong mạng xã hội Web2.
Xét từ toàn bộ ngành công nghiệp Web3 xã hội, ngành công nghiệp Web3 xã hội có thể được chia thành 4 phần: tầng ứng dụng, tầng giao thức, tầng blockchain và tầng lưu trữ. Trong đó, chuỗi chuyên dụng cho xã hội cung cấp L1 tùy chỉnh cho các ứng dụng xã hội nhằm phục vụ tốt hơn cho nhu cầu của các ứng dụng xã hội, vì các ứng dụng xã hội cần nhiều thông tin trao đổi hơn so với các Dapps tài chính, do đó có yêu cầu cao hơn về TPS nhanh hơn cũng như các chức năng lưu trữ và chỉ mục; tầng lưu trữ dùng để lưu trữ dữ liệu liên quan đến xã hội; tầng giao thức cung cấp các thành phần phát triển công cộng để giúp các nhóm xây dựng sản phẩm; tầng ứng dụng cắt vào một tình huống phân khúc cụ thể dựa trên nhu cầu cụ thể.
Do vì hiện tại toàn bộ lĩnh vực xã hội Web3 vẫn đang ở giai đoạn xác thực giá trị, nên nghiên cứu này chọn từ các điểm nhu cầu khác nhau của xã hội để phân tích các dự án xã hội Web3, cố gắng phân tích toàn diện tình trạng phát triển hiện tại của các loại dự án.
![Web3 Social